Czym są granice?

Czym są  granice ?

Czym są granice? Można je porównać do granic dzielących państwa – informują one o tym, że za nimi znajduje się obszar należący do kogoś innego. Panują tam zasady, porządki, normy określone przez właściciela terytorium. Jak wiemy, niektóre kraje prowadzą bardzo otwartą politykę wobec przybyszów, inne wprost przeciwnie – na przykład wymagają wiz, które wcale nie jest łatwo uzyskać.

Podobnie bywa z nami – niektórzy z nas są gospodarzami, którzy dostosowują się do gości kosztem rezygnacji ze swoich potrzeb i wygody (czyli prawie wcale nie stawiają granic), a niektórzy nie dopuszczają do siebie nikogo ani niczego.

Nie ma wątpliwości, że granice to jeden z bardzo istotnych obszarów komunikacji – tam, gdzie spotykają się różnice, tam najczęściej iskrzy. Warto mieć świadomość, iż granice nie biorą się znikąd – potrzebujemy się nauczyć, jak stawiać zdrowe granice i jak respektować granice innych. My też byliśmy dziećmi – i jeśli w tym temacie nie mieliśmy wystarczająco dużo wsparcia, temat granic może być dla nas naprawę niejednoznaczny. Często nie mamy świadomości, że, kierowani dobrą intencją, naruszamy granice innych. Sprawdźmy więc, w jaki sposób ludzie wchodzą na nie swoje terytorium i zróbmy mały rachunek sumienia.

Oprócz ataków werbalnych (czyli oskarżeń i ocen, np. „Jesteś niepoważny”; „Nie można nigdy na ciebie liczyć”), najpowszechniej zdarzają się jeszcze: presja („Dlaczego do mnie nie dzwonisz? Mogłabym tu umrzeć i nikt się mną nie zainteresuje”), inwigilacja (podsłuchiwanie, przeglądanie korespondencji, wypytywanie innych o nas), stawianie nas przed faktem dokonanym („Święta spędzamy u nas. Przywieź sałatkę jarzynową”), nadopiekuńczość i kontrola („Zadzwoniłam do twojego szefa, żeby powiedzieć, że jesteś chora”, „Czy ta twoja córka nie jest za blada?”), niedyskrecja (ujawnianie informacji o nas bez naszej zgody, zadawanie intymnych pytań), ograniczanie swobody wypowiedzi (na przykład przerywanie), manipulacje wszelkiej maści oraz niebranie pod uwagę, czy druga strona ma czas i ochotę na kontakt z nami.

A jak nauczyć się rozpoznawać, że nasze granice są naruszone?

Ćwiczenie: Uczymy się rozpoznawać swoje granice

Przypomnij sobie sytuację, w której w związku z czyjąś presją zrobiłaś/eś coś, czego nie chciałaś/eś, i została przekroczona Twoja granica.

Przeskanuj swoje ciało i sprawdź, jakie masz odczucia w ciele?

Czy rozpoznajesz jakieś uczucia? Irytację? Złość? Wstyd? Smutek? Może niesmak?

Czy pojawiają się w Twojej głowie jakieś myśli? Czy są to jakieś oceny na temat tej osoby lub Ciebie?

Zapamiętaj te reakcje i bądź czujna/y, kiedy rozpoznasz je następnym razem w swoim życiu. Zastanów się, czy właśnie nie jest przekroczona jakaś Twoja granica.

W kolejnym artykule przyjrzymy się, co można zrobić i jak zareagować, kiedy tak się dzieje.

Autorka artykułu

Ewa Tyralik-Kulpa - trenerka komunikacji umiejętności psychospołecznych, rekomendowana przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne, na stałe związana ze Szkołą Komunikacji Opartej na Empatii. Wykładowczyni empatycznej komunikacji opartej na NVC na Studiach Podyplomowych na SWPS (Komunikacja Oparta na Empatii w Organizacjach) oraz na UW (Przedmiot Proces Komunikacji w Szkole i Przedszkolu dla studentów pedagogiki). Napisała bestsellerowy poradnik „Uwaga! Złość” (Wydawnictwo Natuli) oraz praktyczny poradnik o dogadywaniu się: "Ewka, co cię ugryzło? Jak się zrozumieć i porozumieć" (Wydawnictwo CoJaNaTo). Jest współautorką rozwojowego programu Dojrzewalnia Liderek oraz kursu online Komunikacja Oparta na Empatii dla Nauczycieli. Współtworzy i współorganizuje cykl konferencji Empatyczna Edukacja à Empatyczna Polska w Zduńskiej Woli. Ukończyła Studium Pomocy Psychologicznej w nurce Gestalt i jest psychoterapeutką w tym nurcie.