Świadome tworzenie dobrego klimatu…

Świadome tworzenie dobrego klimatu…

W poprzednim wpisie „Świadomy wpływu na klimat…” starałem się ukazać wagę świadomości wielopłaszczyznowego rozumienia procesów komunikacyjnych i jego wpływu na klimat porozumiewania się. Wielokrotnie w swojej pracy spotykam się z pytaniami: „Dobrze, ale jak to zrobić?”, „Czy jest jakiś model, metoda?”.

Złożoność porozumiewania międzyludzkiego sprawia, że nie ma niezawodnych słów, zdań ani form gwarantujących wykreowanie pozytywnego klimatu porozumienia się. Nawet „magiczne słowa: proszę, dziękuję, przepraszam”, których większość z nas była uczona od najmłodszych lat, nie dają gwarancji stworzenia korzystnego klimatu w relacji. Nieadekwatna według odbiorcy mimika, postawa ciała lub intonacja może sprawić, iż odbiór tych „trzech magicznych słów” zinterpretowany  może zostać jako chęć wykorzystania, sarkazm bądź brak szacunku. Wiadomość niewypowiedziana z zamiarem zlekceważenia drugiej osoby może zostać odebrana jako dezaprobująca. Nietrudno domyślić się, że reakcją na tak odebraną informację jest uruchomienie mechanizmów obronnych.

Jack Gibb w latach 60-tych XX w. na bazie prowadzonych przez siebie badań wyodrębnił zachowania obronne oraz wspierające, redukujące ich skutki. Zostały one przez niego podzielone na 6 kategorii zachowań wspierających oraz 6 kategorii obronnych. Można je ukazać jako przeciwstawne siły uniemożliwiające bądź wspierające tworzenie dobrego klimatu porozumiewania się.

Poniżej, po prawej stronie możesz zobaczyć konkretne przykłady zdań które wspierają komunikację między nami, ludźmi. Natomiast po lewej stronie zobaczysz te zdania, które (najczęściej) uniemożliwiają dogadywanie się miedzy nami.

1.       Ocenianie                         vs.                         Opisywanie
 
 To nie ma sensu.                                                 Nie rozumiem, co próbujesz mi powiedzieć.
 

Warto zadbać o to, by wiadomości opisowe prezentowały uzasadnione obserwacje, by były konkretne i specyficzne dla danej sytuacji/zachowania.

2.       Kontrolowanie                        vs.                Koncentracja na problemie
 
   Musisz to zrobić natychmiast w taki … a taki … sposób.                  Zastanówmy się,  jak można najlepiej rozwiązać tą sytuację.
 

Pamiętajmy, że w podejściu skoncentrowanym na problemie, komunikując się z innymi powinniśmy znaleźć rozwiązanie satysfakcjonujące wszystkich uczestników danej interakcji.

3.       Podporządkowanie się strategii                         vs.                          Spontaniczność
 
  Co zamierzasz robić w piątek wieczorem?                                             W piątek wieczorem jadę pomóc dziadkom. Czy możesz mi w tym pomóc?

Spontaniczność to nic innego jak po prostu uczciwość w komunikacji z drugą osobą, wolna od ukrytych motywów i tzw. drugiego dna.

4.       Neutralność                                                          vs.                                             Empatia
 
 Tak już się na tym świecie dzieje, że nie wszystko układa się po naszej myśli.                    Wiem, że włożyłeś w to działanie dużo czasu i wysiłku.

Nasza dbałość w stosunku do uczuć innych, znacząco zmniejsza ryzyko, że czyjś obraz siebie zostanie zagrożony.

5.       Wywyższanie się                                 vs.                Równość
 
Nie wiesz, co mówisz.                                                   Jestem przekonany, że znajdziemy wspólne stanowisko.
 

Gdy czujemy się bezpieczni w relacji z samym sobą i innymi, traktujemy innych jak równych sobie partnerów w danej interakcji, nawet pomimo występowania oczywistych czasami różnic odnośnie do wiedzy, zdolności, roli czy pozycji.

6.       Pewność                            vs.                  Zgoda na zmianę
 
 To nie ma sensu.                                                    Nie rozumiem, co próbujesz mi powiedzieć.
 

Zgoda na zmianę nie oznacza braku własnych poglądów i jasnego stanowiska; jest wyrazem otwartości i świadomości, że nie posiada się monopolu na prawdę.

Świat byłby wspaniały, gdyby każdy z nas porozumiewał się jedynie w sposób wspierający. Warto byśmy każdego dnia pamiętali, że dzięki aprobacie i uznaniu dla wartości innych – nawet w sytuacji, gdy się z nimi aktualnie nie do końca zgadzamy – świadomie tworzymy dobry klimat do wzajemnego porozumienia się, oparty o wzajemny szacunek. To właśnie szacunek w kontekście komunikowania się stanowi najbezpieczniejszy punkt wyjścia. Przekazywany po wielokroć w procesie komunikacji w środowisku rodzinnym, społecznym czy też zawodowym, pozwala na uzyskanie efektu spirali – jedno zachowanie wspierające prowadzi do podobnej reakcji drugiej osoby, co zwrotnie wzmacnia tą pierwszą a w konsekwencji na powrót tą drugą i tak dalej, i tak dalej…

 Jeśli chcesz  na bieząco pracować nad zmianą swojej komunikacji,                       

 pobierz materiał, który dla Ciebie przygotowaliśmy :-)

Źródła:

Relacje interpersonalne. Proces porozumiewania się. Ronald B. Adler, Lawrence B. Rosenfeld, Russell F. Proctor II, Poznań 2011

Autor:

Łukasz Wojtacha  - pedagog społeczny, socjoterapeuta, coach, trener, terapeuta uzależnień.  

Od 14 lat prowadzi terapię indywidualną oraz rodzinną. Od ponad 20 lat współpracuje z instytucjami oświatowymi, organizacjami pozarządowymi oraz biznesem w zakresie terapii, podnoszenia kompetencji psychospołecznych, doskonalenia umiejętności komunikacji, zarządzania kryzysowego. W pracy terapeutycznej i szkoleniowej koncentruje się na świadomości roli myśli i słów oraz wykorzystania ich w procesach naprawczych oraz rozwojowych.