Jak czuje się moje dziecko?

Jak czuje się moje dziecko?!

Czas pandemii pokazał wyraźnie, jak istotną kwestią jest szeroko rozumiane bezpieczeństwo dzieci i młodzieży. Od lat poruszana kwestia bezpieczeństwa skupiała się przede wszystkim na relacjach mających miejsce w przestrzeni szkolnej albo też podnosiła istotność zwiększenia świadomości dorosłych w kwestii aktywności w tzw. „wirtualnym świecie”.

Aspekty te nadal są aktualne jednak coraz mocniej podnoszoną kwestią w zakresie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży jest dobrostan wypływający z korelacji dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego. Zmiany, których jako społeczeństwa, rodziny oraz jednostki doświadczyliśmy od grudnia 2019 roku wpłynęły znacząco na nasz dobrostan psychiczny. Wpływ ten nie oszczędził najmłodszych, dlatego istotnym staje się zadanie sobie pytania – „Jak czuje się moje dziecko?!”

Gdy nasze dziecko przebywa w przestrzeni szkolnej, nad jego bezpieczeństwem czuwa wykwalifikowany personel pedagogiczny, który oprócz wiedzy i doświadczenia, posiada również zestaw procedur mających na celu wychwycenie wszelkich zagrożeń. W czasie, gdy co chwilę nasze dzieci doświadczają nauki w systemie hybrydowym, bądź też zdalnym, większą uważnością powinniśmy wykazać się my jako rodzice.

Jak więc rozmawiać z dziećmi o obecnej sytuacji bez wywoływania w nich strachu, upewniając się jednocześnie, że ich dobrostan psychiczny nie jest zagrożony?

Moje doświadczenie zawodowe oraz osobiste jako ojca czwórki dzieci pokazuje mi, że są one inteligentne i bardzo dobrze potrafią odczytać wszelkie nasze komunikaty niewerbalne, czyli tak zwaną „mowę ciała”. Dlatego też nie jestem zwolennikiem „owijania w bawełnę w rozmowach z dziećmi”. Według teorii Alberta Mehrabian treści związane z komunikacją postaw i uczuć w 55% komunikujemy niewerbalnie.

Dlatego Twoje dziecko wie, kiedy jesteś niespokojny lub smutny.

Warto również byśmy pamiętali o tym, że młodsze dzieci w wieku od 2 do około 11 lat nie mają w pełni wykształconego języka (słownictwa) do wyrażania siebie, więc jeśli nie pomożemy im wyrazić i przetworzyć niepokoju, który wyczuły od nas lub innych, mogą go sobie utrwalić, w swoim ciele jako toksyczny stres. Pamiętajmy więc o tym, że im bardziej my odczuwamy obecną sytuację jako traumę, tym bardziej one doświadczają takich odczuć, nie potrafiąc nas o tym do końca poinformować.

Rozmowa z dziećmi nakłada na nas jako rodziców i opiekunów, ogromną odpowiedzialność i zdecydowanie musimy rozmawiać z nimi we właściwy sposób, po pierwsze – bądźmy szczerzy. Starajmy się wyjaśnić im, co się obecnie dzieje – czyniąc to na poziomie, na którym się znajdują – dając im wystarczającą ilość informacji (pamiętajmy by nie przesadzać) oraz poinformujmy ich, że dorośli pracują nad ustabilizowaniem całej sytuacji.

W szczególności w kontekście starszych dzieci i młodzieży w rozpoczęciu rozmowy na temat ich samopoczucia psychicznego pomocne mogą być poniższe pytania:

•                    Martwię się o ciebie. Czy możemy porozmawiać o tym, co przeżywasz? Jeśli nie, z kim możesz swobodnie porozmawiać?

•                    Co mogę zrobić, aby pomóc Ci w rozmowie o problemach z rodzicami lub kimś innym, kto jest odpowiedzialny i troszczy się o Ciebie?

•                    W czym jeszcze mogę Ci pomóc?

•                    Jestem kimś, kto troszczy się i chce słuchać. Co chcesz, żebym wiedział na temat tego, jak się czujesz?

•                    Kto lub co pomogło Ci w przeszłości w radzeniu sobie z podobnymi problemami?

•                    Czasami pomaga rozmowa z kimś, kto miał do czynienia z podobnym doświadczeniem. Czy znasz innych, którzy doświadczyli tego typu problemów, z którymi mógłbyś porozmawiać?

•                    Wygląda na to, że przechodzisz przez trudny okres. Jak mogę Ci pomóc w znalezieniu pomocy?

•                    Jak mogę pomóc Ci znaleźć więcej informacji na temat problemów ze zdrowiem psychicznym?

•                    Martwię się o Twoje bezpieczeństwo. Czy myślałeś/łaś o skrzywdzeniu siebie lub innych?

Pamiętajmy o sile jaka płynie z naszych więzów rodzinnych! Wyniki badań prowadzonych przez interdyscyplinarny zespół pod kierunkiem prof. Jacka Kurzępy na przełomie roku 2020 i 2021, ukazują iż ponad 70 proc. dzieci i młodzieży przyznaje, że w czasie pandemii ich rodziny zdały egzamin. To pokazuje, że nasze rodziny są przestrzenią wybitnie chroniącą dzieci i dającą im poczucie stabilności, bezpieczeństwa, a także spokoju. To uważność w połączeniu z troską o siebie nawzajem pozwala nam na doświadczenie pełnego dobrostanu, w tym w zakresie psychicznym.

Autor: Łukasz Wojtacha 

Łukasz Wojtacha  - pedagog społeczny, socjoterapeuta, coach, trener, terapeuta uzależnień.  

Od 12 lat prowadzi terapię indywidualną oraz rodzinną. Od ponad 20 lat współpracuje z instytucjami oświatowymi, organizacjami pozarządowymi oraz biznesem w zakresie terapii, podnoszenia kompetencji psychospołecznych, doskonalenia umiejętności komunikacji, zarządzania kryzysowego. W pracy terapeutycznej i szkoleniowej koncentruje się na świadomości roli myśli i słów oraz wykorzystania ich w procesach naprawczych oraz rozwojowych. 

Bibliografia:

O. Mitchell, Mehrabian and nonverbal communication, http://www.speakingaboutpresenting.com/

For Friends and Family Members, http://www.mentalhealth.gov/

C. Leaf, http://www.drleaf.com/

J. Kurzępa, Interdyscyplinarna i komparatystyczna diagnoza problemów wtórnych wyłaniających się w postawach I zachowaniach współczesnej młodzieży w konsekwencji pandemii koronawirusa Covid-19, w perspektywie indywidualnej i wspólnotowej, http://www.pandemia.edu.pl/